Wystawa w bibliotece.

Wystawa udostępniona została przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Lokalnym organizatorem wystawy jest Stowarzyszenie Aktywności Lokalnej BIAŁKI. Partnerzy wystawy: Fundacja LOTTO; Gmina Zamość; Starostwo Powiatowe w Zamościu; Miasto i Gmina Łosice.

Na wystawie ukazane są wojenne losy polskich dzieci wysiedlonych z Zamojszczyzny do obozów przejściowych w Zamościu i Zwierzyńcu. Ten pierwszy obóz był w rzeczywistości obozem koncentracyjnym w odniesieniu do dzieci do 14 lat (według uchwały Sądu Najwyższego w Warszawie z 1982 r.). W tym obozie Niemcy przeprowadzali selekcję rasową wysiedlonych Polaków. Dzieci, które nie zakwalifikowano na zniemczenie wywożono w bydlęcych, towarowych wagonach do Generalnego Gubernatorstwa.

„Tragedia dzieci polskich z Zamojszczyzny to wciąż mało znana karta europejskiej  i światowej pamięci historycznej, związanej z II wojna światową. W wyniku działań wojennych i terroru okupanta niemieckiego zginęło około 2 250 00 dzieci polskich. Natomiast w celach germanizacyjnych wywieziono z Polski co najmniej 200 000 dzieci. Powróciło zaledwie około 15-20 % spośród nich. Dramat ok. 30 000 dzieci polskich na Zamojszczyźnie rozpoczął się z chwilą wypędzenia przez Niemców z rodzinnego domu. Siłą odłączane od rodziców podczas selekcji rasowej w obozie przejściowym w Zamościu umierały z głodu, zima, chorób i urągających człowieczeństwu warunków bytowych.

Dzieci niespełniające nazistowskich kryteriów rasowych kierowano do najgorszych tzw. końskich baraków. Te, które przeżyły obozowe piekło, wywożono w „transportach śmierci" do dystryktu warszawskiego. Większość dzieci uratowano dzięki determinacji i błyskawicznej pomocy społeczeństwa dystryktu , w tym Warszawy. Była to pomoc długofalowa, znane są przypadki adopcji wysiedlonych dzieci. Dzieci polskie z Zamojszczyzny wyrwane z matczynych objęć, musiały szybko dorosnąć i zmierzyć się z brutalną, wojenną rzeczywistością. Wiele z nich podzieliło los więźniów obozów: przejściowych - w Zamościu i Zwierzyńcu, koncentracyjnych - KL Lublin (Majdanek) i KL Auschwitz II-Birkenau, gdzie były uśmiercane dosercowymi zastrzykami fenolu (tzw. szpilowanie) oraz zagłady - Kulmhof (Chełmno n/Nerem). Do dziś nieznany jest los kilkunastu tysięcy dzieci, wywiezionych z Zamojszczyzny do Rzeszy - na germanizację. Po wojnie żyły w nieświadomości swojego polskiego pochodzenia".

Wycinek wystawy na zdjęciach w galerii.