 |
 |
||||||
 |
 |
||||||
 |
 |
 |
|||||
Nr 50
Miłosz i Putrament : żywoty równoległe / Emil Pasierski. - Warszawa : Wydawnictwo W.A.B., 2011
Książa Emila Pasierskiego to historia znajomości dwóch pisarzy - Miłosza i Putramenta - osadzona w kontekście konkretnych zdarzeń, istotnych prądów ideowych oraz kulturowych XX wieku. Autor stara się dotrzeć do sedna problemu i rozwikłać zagadkę niezwykle trudnych i burzliwych kontaktów. Sięga do źródeł i krok po kroku, niczym detektyw, rekonstruuje przebieg skomplikowanego procesu dojrzewania obu poetów. Po raz pierwszy ich drogi zeszły się w latach 30. ubiegłego wieku na Uniwersytecie Stefana Batorego, gdzie studiowali; obaj należeli też do legendarnej grupy literackiej „Żagary". Od początku ich relacje cechowało współzawodnictwo. Kiedy Putrament sympatyzował z endecją, Miłosz był w apogeum lewicowości; kiedy Miłosz powędrował w rejony metafizyczne, Putrament coraz bardziej komunizował. Istniał między nimi związek miłości-nienawiści, „zajady wyższości-niższości". Po zerwaniu kontaktów przyszły noblista unieśmiertelnił swojego kolegę w Zniewolonym umyśle, w ironicznym wizerunku Gammy. Ten nader złośliwie sportretował Miłosza w swoich pamiętnikach. Nie szczędząc sobie docinków, pisali: „niewolnik dziejów", „tchórz honoris causa". Z biegiem lat ich stosunki uległy poprawie, dawne namiętności wygasły, mówili o sobie z pewną sympatią, powracając pamięcią do wspólnie przeżytych lat młodości oraz atmosfery przedwojennego Wilna. Cennym jest również sposób, w jaki autor opisał kawałek historii literatury polskiej XX wieku, ważne jest też ukazanie polskich twórców, którym XX wiek pozostawił alternatywę - tworzyć niezależnie, ale poza krajem, lub tworzyć w kraju, ale w systemie nie pozwalającym na swobodne wypowiadanie myśli.
Z Miłoszem / Aleksander Fiut. - Sejny : Fundacja Pogranicze, 2011
Jest to kolejna książka starająca się przybliżyć nam postać Czesława Miłosza i jego twórczość. Autor niniejszej publikacji pisze takie oto uzasadnienie: „Pragnąc - choćby w drobnej cząstce - wypłacić się z zaciągniętego u Czesława Miłosza długu wdzięczności, szukałem równocześnie, trochę podobnej do jego pisarstwa, „formy bardziej pojemnej", która odpowiadałaby złożoności opisywanego zjawiska. Dlatego zostały tutaj zebrane wywiady i eseje, szkice porównawcze obok poświęconych jednemu utworowi, studia naukowe i osobiste wspomnienia, teksty okolicznościowe obok recenzji i listów. Chciałem, by w tej mozaice przynajmniej częściowo przeglądnęła się bogata osobowość Miłosza, w jej rozlicznych, zdumiewających nierzadko rolach i wcieleniach. Budziło zatem moje zainteresowanie, jaki jego portret zapisał się w pamięci najstarszych przyjaciół - Stanisława Stommy, Ryszarda Matuszewskiego, Anny i Jerzego Turowiczów oraz emigracyjnego poety Andrzeja Buszy. Jakiego rodzaju intelektualnym przewodnikiem może być w lekturze dzieł swoich wielkich poprzedników - Norwida, Słowackiego, Wyspiańskiego oraz mu współczesnych - Gombrowicza i Różewicza. Co pisali o nim w swojej korespondencji Jarosław Iwaszkiewicz i Jerzy Giedroyc, ale także, jak go oceniali nieprzychylni mu krytycy prawicowej orientacji. Starałem się zobaczyć w nim tyleż genialnego poetę, co człowieka pełnego wewnętrznych rozterek, przenikliwego diagnostę dwudziestowiecznej cywilizacji, a zarazem znawcę sztuki, osobę publiczną i osobę prywatną".
Miłosz : biografia / Andrzej Franaszek. - Kraków : Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2011.
Biografia autorstwa Andrzeja Franaszka to publikacja niezwykle pokaźna - liczy sobie bowiem ponad tysiąc stron. Autor poświęcił dziesięć lat na zbieranie materiałów dotyczących życia i twórczości Czesława Miłosza. Śladami Noblisty odwiedził Litwę, Francję i Amerykę, przestudiował listy poety, a nawet zagłębił się w archiwa. Wielokrotnie cytuje wspomnienia ludzi, którzy pamiętali Miłosza, pisali o nim, byli jego najbliższymi współpracownikami, znajomymi, przyjaciółmi. Jest to zatem biografia oparta na faktach, niezwykle wnikliwa, rzetelna i drobiazgowa, a zarazem obiektywna. Niewątpliwie jest to „biografia rozumiejąca"- autor nie idealizuje poety, nie ma tu niezdrowej pogoni za skandalem, za ujawnianiem, demaskacją. O kwestiach drażliwych i niejednoznacznych pisze w sposób taktowny, nie ocenia. Wskazuje jedynie, że Miłosz miał zarówno zalety, jak i wady. Jak każdy człowiek. Często odwołuje się do słów samego Miłosza, do listów, niepublikowanych wierszy, brulionowych zapisków, co w istotny sposób przybliża nam postać wielkiego poety. Jego życie jest swoistą kroniką minionego stulecia. W książce Franaszka znajdują się słowa, które autor mógłby uczynić jej mottem: "Biografia tego człowieka jest, moim zdaniem, tak ważna, / Jak życiorysy świętych i proroków, / Bo wykracza poza tak zwane zjawiska literackie".
Czytając tę książkę, możemy prześledzić nie tylko rozwój zawodowy poety, ale zagłębić się również w jego życie prywatne, rodzinne, a nawet intymne. Ciekawe są fragmenty opowiadające o licznych przyjaźniach; Miłosz korespondował z Albertem Einsteinem, Albertem Camusem, z Janem Pawłęm II... Z kart tej książki dowiadujemy się zarówno o wewnętrznych rozterkach poety, jak też poznajemy jego poglądy na różne tematy, sprawy i zjawiska. Atutem książki jest jej język - przyjazny czytelnikowi, płynny i potoczysty, co sprawia, że warto ją przeczytać dla samej radości czytania. Reasumując: książka pt. Miłosz. Biografia jest pozycją obowiązkową w roku tegoż poety - niezależnie od tego, czy pasjonujemy się literaturą, czy też nie.
Zamiast : o twórczości Czesława Miłosza / Marek Zaleski. Wyd. 2. - Kraków : Wydawnictwo Literackie, cop. 2011
Na książkę tę składają się wybrane teksty pochodzące z różnych lat i z różnych miejsc. Znaleźć tu można szkice, recenzje, posłowia, artykuły, eseje i rozprawy. Marek Zalewski, krytyk i historyk literatury, pracownik Instytutu Badań Literackich PAN, z literacko -antropologicznej perspektywy znakomicie interpretuje prozę, poezję i eseistykę Czesława Miłosza. Książka ta to osobista fascynacja autora połączona z uwagą krytyka i badacza literatury, starającego się równocześnie przybliżyć czytelnikowi postać wielkiego Noblisty.
Język poezji Czesława Miłosza / Teresa Skubalanka. - Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2006.
Teresa Skubalanka, pisząc monografię języka poezji Czesława Miłosza, zapełnia lukę w wiedzy o pisarstwie jednego z najwybitniejszych polskich poetów, laureata Nagrody Nobla. Książka przedkładana czytelnikowi jest studium językoznawczym. Jej treść ujęta jest w jedenastu rozdziałach, omawiających program poetycki Miłosza w dziedzinie języka i stanowisko poety w kwestii stosunku języka do rzeczywistości. Większa część publikacji zawiera analizy najważniejszych właściwości języka i stylu Miłosza, takich jak symbole, aforyzmy, potoczność i regionalizmy, retoryczność, stylizacje, liryzm i opisy krajobrazów. Jak sama autorka zastrzega, twórczość Miłosza analizuje jednostronnie, z punku widzenia językoznawcy, niemniej czyni to w sposób rzetelny i przystępny.
Legendy nowoczesności / Czesław Miłosz. - Kraków : Wydawnictwo Literackie, 2009.
Legendy nowoczesności to kolejny tom dzieł Czesława Miłosza, zawierający zbiór esejów powstałych w czasie wojny. Stanowią one przenikliwy rozrachunek intelektualisty z nowoczesnymi mitami i ideałami, przeprowadzony w obliczu ich klęski, a dokonany w cyklu świetnych esejów poświęconych wybitnym tekstom literackim (Defoe, Balzac, Stendhal, Gide, Tołstoj, Witkacy) i filozoficznym (James, Nietzsche, Bergson). Drugą część tomu wypełnia eseistyczna korespondencja Miłosza z Jerzym Andrzejewskim, pochodząca z tego samego okresu i poruszająca pokrewne tematy
Ze zbiorów Biblioteki Pedagogicznej w Mińsku Mazowieckim wybrała i oprac. Justyna Kulma